figuratif: STEAMPUNK (2) cazibesi

Geçen haftaki yazımızda geçmişteki gelecek fatanzisi olan Steampunk’a bir giriş yaptık, bu hafta bu tanımı biraz daha açalım, özellikle vurgulanması gereken nokta ismin dönemine ait değil 20. Yüzyıl son çeyreğine ait olduğu noktasıdır, bu da demek oluyor ki Jules Verne Steampunk yazarı değildir, bu cümledeki net ifade ”pek tabii değil” tepkisi doğursa da Nautilus’un gövde tasarımından iç dekorasyonuna kadar tüm unsurları gördüğümüzde steampunk tepkisi veririz, bu durumda tanımı yaparken şunu netleştirmekte fayda var, 1990 yılında yazılmış, 1890 yılında geçen ancak 1890 yılı bakış açısı ile gelecek teknolojisi kullanılan bir hikayedir steampunk, Jules Verne ise döneminin fantastik bilim kurgu yazarıdır zira Verne yazdığı dönemde gelecek fantazisi kurmaktadır, geçmişte değil.

Bu türü ilginç ve cazip yapan unsurlara değinmiştik, dönemin 2nd Empire mimari tarzı, Victorian/Edwardian kıyafetler, Art Nouveau mobilyalar ile raygunların buluşması, dev zeplinlerin, zırhlı araçların tamamen mekanik aksesuarların ince pirinç süslemelerle bezenmiş hali estetik açıdan modern dünyanın tatsız dokusuna harika bir alternatif sunmakta ve bizi içine çekmekte.

Postmodern bir alt kültür ?

Bu durumda Steampunk, modern zamanların yükselen değeri kapitalizmin göbeğinde yani 1980’ler sonrasında, modernizm sonrası bir alternatif olduğuna göre gayet tabii postmodern bir tür olarak tanımlanabilir, diğer yandan sanayileşme ile gelen modernizmin tekniği olan montaj tekniği de konumuz dahilindedir, işte postmodernist steampunk burada alternatif sunduğu modernizmin en önemli unsurlarından olan montajı alıp kullanmaktadır, ancak yine hangi steampunk noktasını hatırlayalım, 1890 tarihli Victorian/Edwardian eserde kullanılan montaj tamamen işlevsel olmakla birlikte 1990 yılına gelindiğinde montaj, işlevi geri planda bırakan görsel bir hal almıştır hatta ve hatta kolaj ile girift bir yapıya bürünmüştür zira artık bir edebiyat türü olan fantastik kurgu, bir akıma dönüşmüş, güncel baskın olmadığından ve zamanını temsil etmediğinden dolayı da alternatif bir akım, bir alt kültür haline gelmiştir,

80 günde devri alemde Phileas Fogg’un kıyafeti zamanına aitken aynı kıyafet bugün çağdaş değildir, her ne kadar gönderme geçmişe olsa da eser ve yarattığı akım ve takipçileri geçmişte değil günümüzde yaşamaktadırlar, işte işlevini görselliğe bıraktığı noktada Steampunk montajın yanına kolajı da ekler, birbiriyle uyumlu olan parçaların birleştirilerek işler hale gelmesi dışında tamamen uyumsuz parçaların bir bütünü oluşturması da Steampunk’ın konusudur ve cazibesidir zira günümüzde geçmişteki gelecek fantazisi son 50 yılın gelişmelerine de konu olmuş, yapılan icatlar ve günlük kullanımdaki eşyaları dönüştüren alt kültür üyeleri hazırdan yola çıkan birer mucit olmuşlardır.